Kliknij tutaj --> 🐈 jeden z celów powstańców walczących północnych włoszech podczas wiosny ludów

Jeszcze w 1919 roku Sejm RP zezwolił na pobieranie emerytury ze Skarbu Państwa przez powstańców. Wszyscy weterani zostali awansowani do stopnia podporucznika. W 1919 żyło ich jeszcze 4,5 Przyczyny wiosny ludów:-Trudna sytuacja gospodarcza-System feudalny, chęć uwłaszczenia-Dążenia burżuazji do uzyskania władzy-Walki narodowo wyzwoleńcze-Idea demokracji-Edukacja, mieszczaństwo chciało mieć takie samo. prawo do nauki jak szlachta. We Francji robotnicy domagali się: zmniejszenia czasu pracy, polepszenia warunków pracy. MIŁOSŁAWMiasto położone nad Miłosławką (lewy dopływ Moskawy), około 15 km na południe od Wrześni. Znane z największej bitwy w czasie wielkopolskiego powstania Wiosny Ludów, jaka rozegrała się pod Miłosławiem w 1848 r. W 1899 r. odsłonięto tutaj pierwszy na ziemiach polskich pomnik Juliusza Słowackiego, a w uroczystości uczestniczył pisarz Henryk Sienkiewicz. HistoriaDawna Obradujący nie liczyli się z wolą i zdaniem ludów. Dbali o swoje interesy, interesy dynastii i wielkich rodów arystokracji europejskiej. Celem kongresu, wobec zmęczenia długotrwałymi wojnami, było wprowadzenie ładu i pokoju w Europie, a także przywrócenie stanu politycznego sprzed rewolucji i wojen napoleońskich. Mediolan jest jednym z największych miast we Włoszech i słynie z kultury, historii, gospodarki, a także z mnóstwa ekskluzywnych sklepów designerskich. ta ogromna metropolia szczyci się absolutnie wysublimowaną architekturą i mnóstwem historycznych budynków, które odegrały ważną rolę w kształtowaniu Włoch., Site De Rencontre Agriculteur Celibataire Gratuit. 1. wprowadzenie W ydarzenia 1848 r., jakie miały miejsce w Europie, a które określane są mianem "Wiosny Ludów"przez wzgląd na rozmiar i zasięg ruchu rewolucyjnego, który ogarnął znaczną część Europy, stanowiły w gruncie rzeczy efekt rozwoju prądów demokratyczno-liberalnych, które stale i systematycznie krzewiły się po Kongresie Wiedeńskim, wyrażając spuściznę ideową Wielkiej Re-wolucji Francuskiej wraz z nieodłącznymi hasłami wolności, równości, demokracji i braterstwa ludów 1 . B. Zakrzewski zauważył, że braterstwo narodowe i międzynarodowe 1 K. Sójka-Zielińska podkreśla, że w okresie rządów jakobińskich we , doszło do pierwszych prób ustawowego niwelowania różnic majątkowych i wykształcenia, do których nawiązywać będą po latach konstytucje epoki rewolucji Wiosny Ludów, zaś w dalszej kolejności programy ustawodawstwa socjalnego, stanowiącego od schyłku XIX w. główny obszar ochrony praw jednostki, zob. idem, Drogi i bezdroża prawa. Szkice z dziejów kultury prawnej Europy, Wrocław 2010, s. niniejszej analizy stanowią zagadnienia, związane z wydarzeniami o charakterze rewolucyjnym, jakie miały miejsce w Europie w latach 1848-1849, a które przyjęło się w historii określać mianem "Wiosny Ludów". Wydarzenia te, mimo że mające u swojego źródła wspólny dla Europy protest przeciwko dominującym autorytetom państwowym, układowi sił politycznych i niesprawiedliwości społecznej, w poszczególnych krajach europejskich charakteryzowały się różnymi celami i założeniami ideowymi w zależności od rodzaju i napięcia konfliktów. Poza tym jednak wydarzenia te w znaczący sposób wpłynęły na kształtowanie się idei liberalnych, republikańskich i socjalistycznych, wpływając bezpośrednio na konkretne projekty reform ustrojowych w duchu konstytucjonalizmu i parlamentaryzmu. To właśnie w konstytucjonalizmie Wiosny Ludów odnajdujemy pełną koncepcję państwa prawa, a więc idei państwa prawa opierającej się na zasadach uznawanych współcześnie za fundamentalne dla zachodnich demokracji. Analiza niniejsza została uzupełniona licznymi wybranymi wypowiedziami K. Marksa i F. Engelsa, którzy żywo zainteresowani wydarzeniami europejskimi tamtego okresu, w sposób niezwykle interesujący relacjonowali poszczególne zdarzenia rewolucyjne, jakie miały miejsce na kontynencie europejskim w latach Ludów, rok 1848, ruchy społeczne, konstytucjonalizm, Karol Marks, Fryderyk Engels, rewolucja, konstytucja, państwo subject of this analysis are the issues related to the revolutionary events which took place in Europe between 1848 and 1849, and which have been referred to in history as the "Spring of Nations". Although these events, which had their roots in a common European protest against dominant state authorities, political power balance and social injustice, characterised by different aims and ideological assumptions in individual European countries, depending on the type and tension level of the conflicts. In addition, however, these events significantly influenced the formation of liberal, republican and socialist ideas, directly influencing specific projects of political reforms in the spirit of constitutionalism and parliamentarianism. It is in the constitutionalism of the Spring of Nations that we find the full concept of the rule of law, the idea of the rule of law based on the principles nowadays considered fundamental for Western democracies. This analysis has been supplemented by a number of selected statements by K. Marx and F. Engels; they were keenly interested in European events of that period, reported in an extremely interesting way on the various revolutionary events that took place on the European continent in the years 1848-1849. uzyskiwało argumentację zaczerpniętą zarówno z pojęć o równości chrześcijańskiej, jak i z rewolucyjnych tradycji francuskich, zaś hasła braterstwa stały się kamieniem węgielnym programowych idei Wiosny Ludów 2 . "Rok tysiąc osiemset czterdziesty ósmy -pisał z kolei J. Starkel -spadł na Europę jak meteor. Zagrzmiał i przebiegł ją od końca do końca. Smugą światła zabłysnął nagle we wielu umysłach, po stolicach Europy wzniecił pożary. Pragnienie wolności wybuchło z niepohamowaną siłą i krew skropiła barykady. Lecz w istocie nie był to meteor niespodziewany. Tak jak każdy fakt dziejowy, był on wynikiem przyczyn, które od dawna w Europie nurtowały" 3 .Mimo, iż Kongres Wiedeński zajął się w 1815 r. reorganizacją stosunków europejskich w duchu powrotu do stosunków przedrewolucyjnych i wykreślenia wielkiego dorobku intelektualnego rewolucji francuskiej 4 , to jednak wspomniana spuścizna ideowa roku 1789 we Francji 5 , zakorzeniła się już głęboko w umysłach europejczyków i z czasem we wszystkich państwach zaczęły szybko organizować się ruchy liberalne, żądające rozszerzenia wolności obywatelskich, ekonomicznych, handlowych itp., zgodnie zresztą z duchem coraz mocniej dającej o sobie znać gospodarki kapitalistycznej, której podstawowy motyw działania stanowi w 1815 r. system państw europejskich znany jako Święte Przymierze (Rosja, Prusy, Austria, oraz od 1816 r. także Francja), skierowany był zarówno przeciwko ruchom narodowowyzwoleńczym na kontynencie europejskim, których działania mogły podważyć ustalony układ polityczny w Europie, jak i przeciw tym wszystkim siłom o charakterze rewolucyjnym, które mogły zagrozić panującym monarchiom. Tak więc wspomniany układ sił politycznych w Europie powstały w 1815 r., przyjął sobie za cel wykorzenienie teorii suwerenności ludu i ugruntowanie ładu w ramach tradycji monarchistycznych "z łaski bożej" 6 . Układ ten przetrwał w swoim zasadniczym kształcie aż do lat sześćdziesiątych XIX w., i mimo że państwo konstytucyjne powstało w walce z feudalną monarchią absolutną, która uchodziła za symbol reakcji, to zanim jednak konstytucjonalizm europejski przyjął ostatecznie w większości państw formę republiki (dopiero w okresie dwudziestolecia międzywojennego XX w.), to w interesującym nas okresie, walka o państwo prawa rozpoczęła się od postulatów przejścia od reakcyjnej formy absolutnych rządów do formy monarchii konstytucyjnej, która w oczach ówczesnych uchodziła za model formy państwa odpowiadającemu rozwojowi demokracji i gospodarki należy, że pierwsze państwa konstytucyjne powstały w drodze rewolucji (Stany Zjednoczone, rewolucyjna Francja), zaś podstawowe założenia programowe konstytucjonalizmu opierały się właściwie aż do XX w. na kilku najważniejszych zasadach: idei suwerenności ludu, idei praw obywatelskich, idei spisanej konstytucji i idei trójpodziału władzy 7 . Walka o te zasady, jaka miała miejsce w Europie praktycznie od wspomnianego Kongresu Wiedeńskiego w 1815 r., a której szczytowym momentem dziejowym były wydarzenia rewolucyjne w latach 1848-1849, była walką o konstytucjonalizm europejski w jego najbardziej wartościowej formie z czasów Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych, a w Europie z okresu Deklaracji praw człowieka i obywatela z 1789 r. i późniejszych reform utrzymanych w duchu twórczości pisarskiej K. Marksa i F. Engelsa odnoszącej się do będącego przedmiotem naszych zainteresowań tematu badawczego, a więc walki o konstytucjonalizm europejski w dobie Wiosny Ludów, podyktowany został kilkoma względami. W pierwszej kolejności należy podkreślić, że wśród licznych autorów komentujących wydarzenia w Europie z lat 1848-1849, to właśnie spuścizna Marksa i Engelsa w przedmiotowym zakresie zdaje się stanowić najbardziej wartościową naukowo, a to z tego powodu, że obaj ci autorzy byli osobiście żywo zainteresowani tymi wydarzeniami, a więc ich relacje z tego okresu nie mają jedynie charakteru opisowego, lecz są pełne uwag krytycznych odnoszących się do analizowanych poszczególnych wydarzeń europejskich. Po wtóre dodać wypada, że obaj -szczególnie zaś Marks, doskonale orientowali się w dziedzinie polityki zagranicznej, czy materiach prawa konstytucyjnego, przez co wypowiedzi ich stanowią niezwykle wartościowe źródło poznania ówczesnych stosunków społecznych, w tym oczywiście i prawno-ustrojowych. Po trzecie wreszcie zauważyć należy, że wypowiedzi Marksa i Engelsa z interesujących nas lat, stanowią potwierdzone dziedzictwo światowej historiografii, obok którego badacz wydarzeń Wiosny Ludów, nie może przejść iż K. Marks nie ukończył studiów prawniczych 8 , to jednak do końca swojego życia posługiwał się zręcznie terminologią jurydyczną 9 , analizując nierzadko zagadnienia ruchu robotniczego poprzez pryzmat relacji państwa i prawa, co zresztą wprost wynika z przytaczanych poniżej Zresztą w trakcie jednego z procesów w 1849 r., w którym wziął udział jako oskarżony o "wzywanie do buntu", Marks w trakcie swojej mowy obrończej odniósł się do zagadnień relacji państwa i prawa, stwierdzając niczym wybitny filozof prawa, że "społeczeństwo nie opiera się na ustawach. Jest to tylko złudzenie prawników. Przeciwnie, ustawa musi opierać się na społeczeństwie, musi wyrażać jego zbiorowe interesy i potrzeby, wynikające za każdym razem z materialnego sposobu produkcji" 13 . W ocenie Marksa stare ustawy nie mogą stanowić podstawy nowego ustroju społecznego, a więc jednym z głównych zadań przyszłej rewolucji powinna być likwidacja starej nadbudowy prawnej. Jak z tego wynika, myśl sformułowana przed sądem przysięgłych przez Marksa, nie była niczym nowym w jego twórczości, niemniej miała ona charakter bardziej dojrzałej niż te formułowane w latach wcześniejszych 14 .10 Z drugiej strony należy przywołać ocenę socjalizmu naukowego względem zagadnień prawa prywatnego, którą przytoczył J. Kucharzewski, pisząc w sposób następujący: "Socjalizm marksowski uważa prawo prywatne za refleks tych form gospodarczych, które przez «immanentne» siły dziejowe już skazane zostały na zagładę. Prawo prywatne jest, według marksistów, właściwe tylko współczesnemu ustrojowi społecznemu, oparte na podstawie ściśle indywidualistycznej, na instytucjach «burżuazyjnych» własności prywatnej, wolnej umowie i spadkobraniu -stanowi ono już teraz kajdany dla rozwoju sił wytwórczych, które przerosły dawno istniejące formy prawne i burzą się pod gniotącą je skorupą prawa. Prawo prywatne, w oczach marksistów, to zakrzepła forma minionej epoki, zabalsamowana mumia przeszłości, czczona z przesądnym i nie bezinteresownym pietyzmem przez «burżuazję», stróż starych nienawistnych ruin, w których ukrył się, jak w twierdzy, duch ucisku, Bastylia burżuazji, którą w przyszłości, może niedługo, weźmie szturmem proletariat. Wtedy ta «nadbudowa» ustroju burżuazyjnego runie wraz z nim w gruzy, a resztki kodeksu pewnie będą oddane do muzeum starożytności i umieszczone obok siekiery z brązu i ręcznego kołowrotka", idem, Socjalizm..., s. oceniając trafności tej wypowiedzi, podkreślić jednak należy, że K. Marks i F. Engels wkroczyli na arenę polityczną właśnie w okresie Wiosny Ludów, a więc w momencie, kiedy jedynym sposobem na rozbicie układu będącego spuścizną postanowień Kongresu Wiedeńskiego, wydawała się być rewolucja. Z kolei zapał z jakim obaj podjęli się działalności politycznej i publicystycznej stanowił odzwierciedlenie powszechnych nastrojów, jakie panowały ówcześnie w szerokich kręgach europejskich demokratów, których celem było obalenie monarchii absolutnych, zniesienie feudalnej własności ziemskiej, wyzwolenie się od obcego panowania, stworzenie jednolitych państw narodowych 28 .Wydarzenia jakich doświadczył kontynent europejski w 1848 i 1849 r., nastąpiły pośrednio z powodu nieurodzaju i zarazy kartoflanej w latach 1845 i 1846 29 , które doprowadziły do krwawych starć zarówno we Francji jak i na całym kontynencie, czyli wszędzie tam, gdzie skutki nieurodzaju przekształcały się w wystąpienia antyrządowe o charakterze głodowym 30 . Po wtóre zaś, wybuch Wiosny Ludów można również zrzucić bezpośrednio na karb ogólnego kryzysu finansowego, handlowego i przemysłowego w Anglii 31 , który zwiastowany był już jesienią 1845 r. przez masowy krach spekulantów operujących akcjami kolejowymi 32 , który jednak z całą siłą znalazł swoje ujście dopiero jesienią 1847 r. w formie bankructw wielkich londyńskich kupców towarów kolonialnych, po których niezwłocznie nastąpiły krachy banków rolnych i zamykanie fabryk w angielskich okręgach przemysłowych 33 .Kryzys finansowy, który ogarnął wszystkie gałęzie przemysłu i handlu, nie był niczym niespodziewanym. Podobne kryzysy miały miejsce chociażby w 1817, 1825 i 1836 roku 34 .28 Interesujące refleksje na temat pojęcia "ojczyzny" i "narodu" z perspektywy rewolucji społecznej w polskiej literaturze politycznej okresu poprzedzającego wydarzenia rewolucyjne Wiosny Ludów, prezentuje J. Tym razem pełny kryzys ekonomiczny widoczny stał się już od wiosny 1847 r. 35 Jak pisze K. Marks, "wstępem do powszechnego kryzysu handlowego w Europie, który wybuchł jesienią 1847 i trwał do wiosny 1848 r., była panika na londyńskim rynku pieniężnym, która zaczęła się w ostatnich dniach kwietnia i osiągnęła punkt kulminacyjny w dniu 4 maja 1847 r. W okresie tym ustały wszelkie transakcje pieniężne. Od 4 maja napięcie zaczęło słabnąć, wobec czego kupcy i dziennikarze składali sobie gratulacje z powodu czysto przypadkowego i przejściowego charakteru paniki. Ale po kilku zaledwie miesiącach wybuchł kryzys przemysłowy i handlowy, którego symptomem i zwiastunem jedynie była panika pieniężna" 36 .Wśród żądań i postulatów, jakie wysuwano w tym okresie, znajdują się przede wszystkim postulaty reform ustrojowych: wprowadzenia monarchii konstytucyjnej lub republiki, rozszerzenia praw wyborczych (obniżenie cenzusu wyborczego) 37 , zakaz łączenia mandatu poselskiego i funkcji publicznych, autonomii lub niepodległości narodów znajdujących się pod obcym panowaniem. Drugi rodzaj postulatów z tego okresu związany jest z kwestiami socjalnymi, a więc opieką społeczną, zmniejszeniem ilości godzin pracy, powszechną i bezpłatną oświatą itp. Należy pamiętać, że był to okres, kiedy położenie prawne i gospodarcze klasy robotniczej było jednym z najbardziej tragicznych w nowożytnej historii 38 . Spowodowane to było bardzo niskim wynagrodzeniem, 14-15 godzinnym dniem pracy, który wyczerpywał do granic możliwości organizm ludzki. Nadto zatrudniano masowo kobiety i dzieci, zaś brak jakiejkolwiek higieny, opieki socjalnej, zabezpieczenia przed chorobą i na wypadek śmierci oraz urągające zdrowiu i godności ludzkiej warunki mieszkaniowe w niczym nie odróżniały sytuacji, jaka panowała ówcześnie we wszystkich gałęziach przemysłu, od tej z końca XVIII w. 39Wobec powyższego, podkreślić należy dwie główne historyczne tendencje i przyczyny wydarzeń rewolucyjnych lat 1848-1849 40 , a mianowicie: 1) obalenie monarchii absolutnych i wprowadzenie na ich miejsce monarchii konstytucyjnych, zniesienie feudalnej własności ziemskiej, wyzwolenie spod obcego panowania i stworzenie jednolitych państw narodowych; 2) zaostrzające się sprzeczności między rozwijającym się kapitalizmem a stosunkami o cechach absolutystyczno-feudalnych charakteryzującymi jeszcze czasy średniowiecza, które wciąż dominowały w większości państw europejskich 41 . Z kolei A. Lewak uzupełnia ten katalog spostrzeżeniem, że najsilniejszym dążeniem Wiosny Ludów była dążność do stworzenia większych niż dotychczas jednostek państwowych, do zjednoczenia społeczeństw w państwach narodowych, co wypływało bezpośrednio z rozwoju ówczesnych warunków ekonomicznych 42 .Dla nowożytnego konstytucjonalizmu europejskiego wydarzenia 1848 i 1849 r. mają wyjątkowe znaczenie, bowiem nie ma w dziejach drugiego takiego przykładu -może wyłączając specyficzne uwarunkowania lat 1918-1919, gdzie w ciągu zaledwie jednego roku, tak znaczna ilość państw europejskich, przyjmuje nowe ustawy zasadnicze, mimo iż wydarzenia rewolucyjne w różnych krajach przebiegały w odmiennych warunkach i miały rozmaite podłoże 43 . absolutystyczne 51 . Ostatnim państwem włoskim, które wprowadziło konstytucję było państwo kościelne, gdzie pod presją liberałów papież nadał ją 14 marca. Zresztą papież Pius IX był postacią niezwykle barwną. Jeszcze przed 1848 r. zreformował Państwo Kościelne, ogłaszając umiarkowanie liberalne prawo o prasie, łagodząc cenzurę, udzielając amnestii wszystkim politycznym przestępcom w państwie kościelnym, powołując gwardię narodową i powołując organ doradczy -Radę Państwa, która miała za zadanie zająć się naprawą finansów, uporządkowaniem administracji i zreformowaniem systemu prawnego 52 . W doskonały sposób scharakteryzował osobę papieża pisarz francuski -Wiktor Hugo, który wygłosił w parlamencie przemówienie na jego cześć, mówiąc: "Lata 1846 i 1847 były świadkami niezwykłego zdarzenia. W chwili, gdy to mówię, na tronie świętego Piotra znajduje się papież, który za jednym zamachem zniósł wszelkie herezje i schizmy, który każe uwielbiać siebie równocześnie nie tylko ludom żyjącym w obrębie Kościoła rzymskiego, lecz i w Anglii niekatolickiej, niechrześcijańskiej Turcji... Postawił ideę wyswobodzenia i wolności na najwyższym szczeblu, na jakim człowiek umieścić może światło... Papież godzący się na rewolucję francuską i czyniący z niej rewolucję chrześcijańską, a który odmawia jej tego błogosławieństwa, jakiego z wysokości swego balkonu na Kwirynale udziela Rzymowi i światu, papież czyniący rzecz tak nadzwyczajną i wspaniałą jest nie tylko człowiekiem lecz zdarzeniem społecznym i politycznym" 53 . pozwalają na to ograniczone ramy publikacji 55 . Podkreślić w tym miejscu jednak należy, że wydarzenia we Włoszech w latach 1848-1849 posiadały odmienny charakter od tych w pozostałych krajach europejskich, a to dlatego, że sprawy społeczne zeszły na drugi plan, zaś radykalni włoscy rewolucjoniści nie posiadali programu reform społecznych. Program włoskiego ruchu odrodzenia narodowego, tzw. risorgimento, który przyświecał włoskim rewolucjonistom, zakładał bowiem w pierwszej kolejności: "1) dążenie do uniezależnienia się od obcego panowania, 2) dążenie do wolności demokratycznej i do przeprowadzenia liberalnych reform, 3) dążenie do zjednoczenia narodowego" 56 .Mimo, że rewolucja we Włoszech chronologicznie wyprzedziła pozostałe na kontynencie europejskim, to jednak podkreślić należy, że to Francja dała hasło do powszechnego powstania ludów na Zachodzie, a swym wzorem wywołała ogólny w Europie ruch narodowy i demokratyczny, który z nielicznymi wyjątkami opanował wszystkie państwa 4 maja bierze swój początek republika, uznana przez naród francuski. Nie jest to już republika narzucona przez paryski proletariat rządowi tymczasowemu, nie jest to republika z instytucjami socjalnymi, nie jest to marzenie, które przyświecało bojownikom barykad. Proklamowana przez Zgromadzenie Narodowe jedynie prawowita republika nie jest orężem rewolucyjnym przeciw ustrojowi burżuazyjnemu, lecz raczej jego politycznym odnowieniem, ponowną konsolidacją polityczną społeczeństwa burżuazyjnego, jest, jednym słowem, burżuazyjną republiką" 78 .Należy pamiętać, że był to wciąż okres wyjątkowego napięcia sytuacji społecznej -lud nie jest zadowolony ze Zgromadzenia, warsztaty narodowe rozczarowują, komisja luksemburska jest bliska rozwiązania (nastąpiło to 16 maja) 79 . W dniu 15 maja ma miejsce demonstracja ludowa dla poparcia powstania wielkopolskiego i pomocy dla Polski (skandując hasło "Niech żyje Polska") 80 , która gromadzi niespotykaną liczbę uczestników -ponad 100 tysięcy 81 . Demonstracja nie przyniosła żadnych pozytywnych efektów bowiem problemy polskie zeszły na dalszy plan, ponieważ przeobraziła się ona w próbę przejęcia władzy przez demokratyczną i socjalistyczną lewicę 82 . Po tym dniu nastąpiła reakcja Komisji Wykonawczej, która wydała szereg dekretów prowokacyjnych, jak np. zakaz tłumnego skupiania się, zaś z trybuny Zgromadzenia Narodowego wprost "prowokowano, wymyślano, wyszydzano robotników" 83 . Ale na tym nie poprzestano, gdyż jednocześnie Komisja Wykonawcza utrudniła dostęp do warsztatów narodowych, zamieniła płacę dzienną na akordową, zaś robotników, którzy nie pochodzili bezpośrednio z Paryża, zesłała do Sologne (region położony w pobliżu Paryża), rzekomo dla prowadzenia robót ziemnych (karczowanie lasów, osuszanie bagien), o których -jak przywołuje K. Marks, robotnicy powracający stamtąd z rozczarowaniem mawiali, iż "były tylko formułą retoryczną, która miała im osłodzić wypędzenie z Paryża" 84 .Poprzez atak na warsztaty narodowe chciano w ten sposób wywrzeć presję na robotników w stolicy, by zrezygnowali z idei republiki demokratycznej i socjalnej, co było podyktowane znacznymi wpływami prawicy -głównie przemysłowej, która liczyła w ten sposób na zdławienie oporu wśród pracowników fizycznych. Ostateczny cios robotnikom przemysłowym zadano jednak 21 czerwca 1848 r., poprzez ogłoszenie dekretu, który polecał wydalić siłą z warsztatów narodowych wszystkich nieżonatych robotników lub też wcielić ich do armii, co oznaczało dla tej grupy społecznej sytuację praktycznie bez wyjścia 85 . Skutkiem ogłoszenia dekretu likwidującego warsztaty narodowe była natychmiastowa reakcja ludności w postaci manifestacji, które odbyły się jeszcze tego samego dnia. Dzień później dochodzi z kolei do wielkiej manifestacji pod hasłem "pracy i chleba", zaś 23 czerwca od rana przeszło osiem tysięcy robotników zaczyna wznosić barykady w poszczególnych częściach miasta 86 . Wypadki potoczyły się już lawinowo 87 .W dniu 24 czerwca Zgromadzenie Narodowe ogłasza stan oblężenia w Paryżu, likwiduje tego samego dnia Komisję Wykonawczą i przekazuje, wobec narastających rozruchów w Paryżu, władzę dyktatorską ówczesnemu ministrowi wojny generałowi Cavaignacowi 88 . 25 czerwca walki w mieście mają już niezwykle zaciekły i krwawy charakter 89 , ale następnego dnia -26 czerwca, wojsko likwiduje ostatnie szańce oporu, rozstrzeliwując setki jeńców 90 . Należy zwrócić uwagę -jak podnosił to K. Marks, że "porażka powstańców czerwcowych (…) jednocześnie dowiodła, że w Europie chodzi o sprawy inne niż zagadnienie «republika czy monarchia». Ujawniła ona, że republika burżuazyjna oznacza tutaj nieograniczone, despotyczne panowanie jednej klasy nad innymi" 91 . I faktycznie miał on rację bowiem wydarzenia 1848 r. wprowadzą na nowe tory antagonizmy wyrosłe z uwarstwienia społeczeństwa nowożytnego, przesuwając niejako do drugiego szeregu kwestie ustrojowe. Po stłumieniu powstania czerwcowego -"najpotężniejszego wydarzenia w dziejach europejskich wojen domowych" -jak określił je K. Marks 92 , przystąpiono 4 września do prac nad nową konstytucją, które zakończono 23 października, zaś sam konstytucja została uchwalona przez Konstytuantę w dniu 4 listopada 1848 r. 93 Nowa konstytucja była stosunkowo demokratyczna, nawiązując w pewnym stopniu do konstytucji Stanów Zjednoczonych jako do konstytucji republikańskiej, przy czym uznać należy, że owe podobieństwo odnosiło się przede wszystkim do konstrukcji urzędu prezydenta republiki 94 . Konstytucję miało uzupełnić około dziesięć ustaw organicznych, których uchwalenie w jak najszybszym czasie Konstytuanta postawiła sobie za punkt honoru, stanowiąc 2 września, że nie rozejdzie się, dopóki ich nie uchwali. Zresztą owe, jak je zwano -prawa organiczne, reglamentowały i ograniczały prawa i swobody obywatelskie (prawo zgromadzeń, prawo głosowania, wolność prasy, wolność nauczania), co Konstytucja z 4 listopada 1848 r. była oparta na połączeniu konstrukcji legislatywy z okresu Wielkiej Rewolucji i konstrukcji egzekutywy z konstytucji Stanów Zjednoczonych, która została wzmocniona jeszcze przez bezpośredni a nie pośredni wybór Prezydenta i brak drugiej izby. Mimo, iż system ten funkcjonował krótko, to jednak, miał on charakter nowatorski na gruncie francuskiego świetle postanowień konstytucji suwerenność spoczywała w rękach obywateli francuskich, znosząc tytuły szlacheckie i wszelkie różnice urodzenia, zarówno o charakterze klasowym jak i kastowym, oraz zagwarantowała obywatelom wolność pracy i przemysłu (art. 13). Zgodnie z jej postanowieniami "społeczeństwo sprzyja i popiera rozwój pracy przez bezpłatne nauczanie w zakresie szkoły podstawowej, kształcenie zawodowe, równość w stosunkach między pracodawcą i robotnikiem, przez instytucje ubezpieczeniowe i kredytowe, instytucje rolnicze, dobrowolne stowarzyszenia, przez organizowanie przez państwo (departamenty i gminy) robót publicznych celem zatrudnienia bezrobotnych: zapewnia opiekę dzieciom opuszczonym, niedołężnym i starcom, którzy nie posiadają środków materialnych i którym ich rodziny nie mogą pomóc" (art. 13).Konstytucja przyjęła system jednoizbowy powierzając władze ustawodawczą Zgromadzeniu (art. 20) wybieranemu na okres 3 lat (art. 31) 96 , lecz najbardziej jednak charakterystycznym rozwiązaniem przyjętym w ustawie zasadniczej było zastąpienie instytucji monarchy instytucją Prezydenta Republiki i mimo, że kiedy porównamy stanowisko prawne monarchy konstytucyjnego ze stanowiskiem prezydenta republiki, zobaczymy, że poza kwestią prerogatyw osobistych różnice w uprawnieniach nie są znaczne 97 , to jednakże już sam fakt wyrugowania znienawidzonego monarchy z ustroju państwa, w świadomości ówczesnych Francuzów zasługiwał na uznanie. stałą, nieodpowiedzialną i dziedziczną władzę królewskąprzez niestałą, odpowiedzialną i obieralną władzę królewską w postaci czteroletniej prezydentury. Tak samo podniesiono do rzędu ustawy konstytucyjnej fakt nadzwyczajnej władzy, w którą Zgromadzenie Narodowe dla zapewnienia własnego bezpieczeństwa wyposażyło przezornie swego prezydenta (…). Z mechanizmu starej monarchii zdarto etykietki rojalistyczne, a nalepiono republikańskie" 99 . wróg ten tym bardziej zmuszony będzie wystąpić do walki, im bardziej ruch stawać się będzie ogólnoeuropejski. Wydarzenia w Wiedniu, Mediolanie i Berlinie musiały odwlec atak ze strony Rosji; ostatecznie jednak atak był tym pewniejszy, im bliższa granic Rosji była Rewolucja. Gdyby jednak udało się doprowadzić do wojny Niemiec przeciw Rosji, od razu nastąpiłby koniec z Habsburgami i Hohenzollernami i rewolucja zwyciężyłaby na całej linii. Polityka ta przewijała się czerwoną nicią przez każdy numer naszej gazety aż do chwili rzeczywistego najazdu Rosji na Węgry, który całkowicie potwierdził nasze przewidywania i zadecydował o klęsce rewolucji" 113 .Carat, po raz kolejny w pierwszej połowie XIX w. odegrał decydującą rolę w tłumieniu zrywu rewolucyjnego poza swoimi granicami, przy czym należy podkreślić, że był on nie tylko śmiertelnym wrogiem ludów Europy, ale również ludów samej Rosji, które przede wszystkim uciskał, a które nie miały możliwości podjęcia się zbrojnego powstania. Zresztą, jak słusznie zauważa Nifontow, "kontrrewolucyjna polityka zagraniczna Mikołaja I w latach 1848-1849 na równi z jego reakcyjną polityką wewnętrzną nosiła w jednakowej mierze charakter antyludowy i była zupełnie sprzeczna z prawdziwymi interesami mas" 114 .Należy jednak pamiętać, że podobnie jak i na zachodzie Europy kryzys i nieurodzaj stał się jednymi z przyczyn Wiosny Ludów, tak podobnie w Rosji rok 1848 był rokiem poważnych trudności ekonomicznych: powszechny nieurodzaj, epidemia cholery i pustoszące pożary. Poza tym budżet państwa został nadszarpnięty nie tylko przez pogorszenie koniunktury gospodarczej i upadek handlu zagranicznego, ale również poprzez nadzwyczajne wydatki cara na przygotowanie i przeprowadzenie interwencji zbrojnej w ogarniętych rewolucją krajach Europy 115 .Odgłosy rewolucyjnych wydarzeń lat 1848-1849 na Zachodzie docierały do Rosji, zaś ludność na wsi i w miastach często przejawiała nastroje przychylne tym wydarzeniom, co stanowiło rezultat zaostrzającego się kryzysu ustroju absolutystyczno-pańszczyźnianego. Jak podkreśla wspomniany już wyżej Nifontow, przytłumione wrzenie wśród ludności głównie Petersburga (podobne nastroje panowały jednak w Rydze, Białymstoku, Kijowie i Moskwie) utrzymywało się do końca 1848 r. i częściowo jeszcze w ciągu roku następnego 116 . Poza tym należy zaznaczyć, że największy niepokój panował jednak wśród szlachty, która kierowana pogłoskami o rzekomy planowaniu przez chłopów zamieszek i powstania, często żądała zakwaterowania u niej wojska w obawie przed buntem chłopów 117 . W latach poprzedzających 1848 r. Austria pod rządami K. Metternicha -który podczas kongresu wiedeńskiego odegrał jedną z czołowych ról, stając się również głównym organizatorem Świętego Przymierza 118 , starała się, jak trafnie ujął to F. Engels, "każdy z narodów pozostających pod panowaniem austriackim trzymać w szachu przy pomocy wszystkich innych narodów znajdujących się w takich samych warunkach" 119 , jednocześnie zaś główną zasadą austriackiej monarchii absolutnej stanowił sojusz dwóch klas, a mianowicie klasy feudalnych wielkich właścicieli ziemskich i potentatów finansowych, co w przypadku tych drugich był związane z faktem, że wielcy finansiści europejscy posiadali ulokowaną w austriackich papierach państwowych znaczną część swojego kapitału, przez co byli zmuszeni do podtrzymywania kredytu państwowego wciąż nowymi pożyczkami, udzielanymi w celu utrzymania zaufania do papierów, w których ulokowali swoje pieniądze 120 . W Europie, wśród pisarzy austriackich na emigracji, uważano, że "konstytucja i wolność prasy to rzeczy nieosiągalne dla Austrii", podobnie zresztą jak reformy administracyjne, rozszerzenie uprawnień sejmów prowincjonalnych itd. Doprowadziło to ostatecznie to powstania wrogiej rządowi opinii publicznej. K. Marks zauważył, że w ówczesnej Austrii, "nie było klasy, która byłaby zadowolona, ponieważ drobne ustępstwa, jakie rząd musiał robić od czasu do czasu, czynione były nie jego kosztem -przerastało to bowiem możliwości skarbu -lecz kosztem wyższej szlachty i kleru" 121 .Bezpośrednie przyczyny rewolucji 1848 r. w Austrii nie są jednoznaczne, zaś sam przebieg wypadków w Wiedniu miał charakter mniej dynamiczny niż w pozostałych stolicach Europy 122 . Jak zauważa S. Kieniewicz, "w Paryżu, w Berlinie i miastach włoskich rewolucja już w pierwszej fazie doszła niemal do swego najwyższego napięcia; prawie natychmiast zaznaczył się też zwrot ku reakcji, który prowadził stopniowo do stłumienia ruchu. W Wiedniu przeciwnie, ruch, wzmaga się dość powoli, potężnieje w ciągu szeregu miesięcy, aby załamać się nagle w katastrofie październikowej" 123 . Z pewnością wpływ na wybuch rewolucji w Wiedniu miał cykliczny kryzys gospodarczy, którego skutki ogarnęły zresztą całą Europę Środkową i Zachodnią, oraz klęska nieurodzaju (w szczególności zaraza ziemniaczana). Austria starała się powstrzymać mniejsze państwa od popierania rewolucji i wraz z Anglią, Rosją i Prusami skłonić rządy te do solidarnego wystąpienia przeciwko buntownikom, co zresztą okazało się akcją spóźnioną. Z kolei S. Salmonowicz podkreśla, że genezy przyczyn wybuchu rewolucji w 1848 r. należy upatrywać w niemożliwości dalszego utrzymywania się dotychczasowego układu stosunków w absolutnie i policyjnie rządzonych państwach niemieckich, w sytuacji, gdy poważnie wzrosła w siłę burżuazja, która zaczęła domagać się swego udziału we władzy politycznej i respektowania jej interesów 124 .Rewolucja wiedeńska nie trwała długo, a wypadki potoczyły się w szybkim tempie pomiędzy 13 a 15 marca. Pierwszego dnia ustąpił Metternich 125 , drugiego dnia przyrzeczono Wiedeńczykom konstytucję i powołanie gwardii narodowej, zaś trzeciego dnia ogłoszono zniesienie cenzury i wolność prasy oraz nową ordynację wyborczą, która jednak pozbawiała głosu całą ludność najemną, a więc robotników rolnych, fabrycznych i służbę domową 126 . Konstytucję, która wzorowała się na Belgii, ogłoszono 25 kwietnia, ale miała ona obowiązywać tylko tzw. kraje dziedziczne, a więc tym samym uznawała odrębność Węgier, co było logiczne, ponieważ Węgrzy mieli już własne państwo na podstawie konstytucji sankcjonowanej przez monarchę kilkanaście dni wcześniej. Poza tym konstytucja austriacka nie wspominała nic o posiadłościach włoskich a to z tego powodu, że forma ich przynależności do cesarstwa nie była jeszcze ustalona i miała rozstrzygnąć się dopiero za sprawą działań militarnych 127 .K. Marks analizując powstanie marcowe w Wiedniu zwrócił uwagę, że akcja ta została dokonana przez ludność prawie zupełnie jednomyślnie. "Burżuazja (z wyjątkiem bankierów i spekulantów giełdowych) -pisze Marks -drobnomieszczaństwo, robotnicy -wszyscy powstali jak jeden mąż przeciw rządowi, którym wszyscy gardzili, przeciw rządowi tak powszechnie znienawidzonemu, że popierająca go drobna mniejszość szlachty i magnatów pieniężnych zniknęła z powierzchni już po pierwszym ataku" 128 . Ostatecznie jednak sojusz między klasami przeciwko rządowi i zgoda we wszystkich punktach (konstytucja, sądy przysięgłe, wolność prasy itd.) nie trwał długo, zaś rewolucja wiedeńska uczyniła z burżuazji klasę panującą. Trafnie ujął to K. Marks pisząc w sposób następujący: "Taki jest jednak los wszystkich rewolucji, że owa jedność różnych klas, która w pewnym stopniu stanowi zawsze konieczny warunek każdej rewolucji, nie może się długo utrzymać. Zaledwie odniesiono Wiosny Ludów w Austrii nie było powstanie trwałego porządku konstytucyjnego a już od 1852 r. powrócił neoabsolutny sposób rządzenia 140 .Wskutek z którą łącznie występowała; drobnomieszczaństwo, niezadowolone, sarkające z powodu podatków, z powodu przeszkód hamujących rozwój interesów, nie posiadające jednak określonego planu reform mogących zabezpieczyć jego stanowisko w społeczeństwie i w państwie; chłopstwo, przytłoczone świadczeniami feudalnymi albo duszone przez wierzycieli, lichwiarzy i adwokatów; miejska ludność robotnicza, ogarnięta powszechnym niezadowoleniem, nienawidząca rządu tak samo, jak wielkich kapitalistów-przemysłowców, zarażona ideami socjalistycznymi i komunistycznymi; słowem, różnorodna masa opozycyjna, powodowana rozmaitymi interesami, lecz kierowana na ogół przez burżuazję, w której pierwszych szeregach kroczyła burżuazja pruska, zwłaszcza nadreńska. Z drugiej strony rządy, niezgodne między sobą pod wieloma względami, pełne wzajemnej nieufności, szczególnie zaś w stosunku do rządu pruskiego, na którego opiekę jednak były zdane; w Prusach -rząd, od którego się odwróciła opinia publiczna, a nawet część szlachty, rząd, opierający się na armii i biurokracji, które z każdym dniem bardziej się zarażały ideami opozycyjnej burżuazji i coraz bardziej ulegały jej wpływowi; na domiar wszystkiego rząd dosłownie bez grosza przy duszy, nie mogący wydostać ani jednego feniga na pokrycie coraz większego deficytu bez zdania się na łaskę i niełaskę opozycji burżuazyjnej" 144 . Jak podkreśla S. Śreniowski, wydarzenia 1848 r. stały w państwach niemieckich pod znakiem problemu zjednoczenia politycznego Niemiec, zaś praktycznego rozwiązania wymagały przede wszystkim następujące zagadnienia: 1) Czy zjednoczenie ma objąć wszystkie kraje dawnego Cesarstwa Niemieckiego?2) Czy zjednoczenie ma objąć tylko kraje niemieckie, czy również i kraje nie-niemieckie, wchodzące w skład państw niemieckich?3) Jak ma się dokonać zjednoczenie i kto ma go dokonać? 4) Jaka ma być treść zjednoczenia politycznego?, tzn. "na jakich urządzeniach ma ono polegać i jaką rolę w tym ustroju mają odgrywać siły dawne, przede wszystkim istniejące rządy poszczególnych państwa niemieckich, a jaką inne siły -nowe" 145 ?W Prusach ruch rewolucyjny pojawił się 13 marca, kiedy to w Berlinie zorganizowano pierwszą demonstrację i mimo że król zapowiedział 17 marca reformy, to już następnego dnia doszło w trakcie manifestacji do krwawych starć z wojskiem, w których zginęło 183 osoby (głównie uboga ludność miasta: rzemieślnicy, robotnicy, studenci Nim doszło do otwarcia parlamentu frankfurckiego (Zgromadzenia Narodowego) w dniach 31 marca -4 kwietnia 1848 r. miały miejsce obrady Przedparlamentu we Frankfurcie nad Menem, który podjął uchwałę o zwołaniu ogólnoniemieckiego zgromadzenia narodowego i opracował projekt "Podstawowych praw i żądań narodu niemieckiego" 176 , w których zawarto deklaracje nadania swobód obywatelskich (np. przyznanie czynnego i biernego prawa wyborczego nawet emigrantom politycznym, którzy przyjęli obce obywatelstwo, ale pragną otrzymać ponownie niemieckie prawo obywatelstwa) 177 . Przedstawiciele z różnych państw niemieckich, którzy weszli do Przedparlamentu, nie zdecydowali się na to by stał się on organem główne zadanie parlamentu frankfurckiego uznawano jednak utworzenie centralnych władz przyszłych zjednoczonych Niemiec, zaś dyskusję nad konstytucją rozpoczęto dopiero 19 października, zaś 28 grudnia uchwalono deklarację o podstawowych prawach obywatelskich (zniesieniu wszelkich form i instytucji feudalnych, zabezpieczeniu przed absolutyzmem, militaryzmem i biurokracją przez zagwarantowanie podstawowych praw, wolności zgromadzeń, prasy, związków i wypowiadania się) 178 .Jak wspomniano Zgromadzenie Narodowe obradowało we Frankfurcie nad Menem od dnia 18 maja, lecz gdy prawie wszyscy posłowie prawicowi i posłowie pruscy (na skutek wezwania króla pruskiego z 14 maja 1849 r.) opuścili je, przeniosło się ono do Stuttgartu 179 , gdzie od 6 czerwca 1849 r. obradowało w pomniejszonym (około stuosobowym składzie), po czym zostało rozpędzone przez wojska wirtemberskie 18 czerwca. Wyznaczono jeszcze jedno posiedzenie na 25 czerwca w Karlsruhe, jednak nie odbyło się wybuchy walk w Prusach w1848 r. miały miejsce jeszcze kilkukrotnie w Berlinie (14 maja, 9 czerwca, 15 czerwca, 30 czerwca, 16 października), w Świdnicy na zachodzących na obszarze Niemiec w latach 1848 i 1849. Z pewnością była jednak bardziej demokratyczna od tej, na której oparto ustrój II Rzeszy w 1871 r., oddziałała też silnie na liberalne konstytucje niemieckie XX w. " 186 .Niestety przyjęcie w tym dniu przez frankfurckie Zgromadzenie Narodowe 187 , minimalną zresztą większością głosów, zasady dziedzicznego cesarstwa 188 , nie doprowadziło do oczekiwanych zmian, gdyż król pruski Fryderyk Wilhelm IV nie przyjął korony, jako ofiarowanej mu z woli ludu, ogłaszając miesiąc później -28 kwietnia 1849 r., że mógłby ją przyjąć jedynie na życzenie władców niemieckich, a nie rewolucyjnego zgromadzenia 189 , co w istocie oznaczało, że plan reformy ustroju Związku Niemieckiego zawiódł 190 . Jak podkreśla J. Krasuski, uchwała o wyborze cesarzem Niemców króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV, miała olbrzymie skutki, ponieważ oznaczała wykluczenie z Niemiec, Austrii i Czech, "sprzeniewierzała się tradycyjnie uświęconej przewodniej roli Austrii oraz początkowej decyzji powierzenia urzędu administratora Rzeszy Habsburgowi" 191 . Jak już powiedziano, król korony cesarskiej nie przyjął, co zresztą wywołało rozruchy i powstania w kilku państwach niemieckich 192 . Zgromadzenie frankfurckie zostało definitywnie rozpędzone w czerwcu 1849 r., nie spełniając pokładanych w nim nadziei niemieckich liberałów i demokratów, co oznaczało jednocześnie zakończenie rewolucji z której obronną ręką wyszła władza starego reżimu 193 .Ostatecznie król Fryderyk Wilhelm IV, mimo iż niechętny do wkroczenia na drogę konstytucyjną 194 , rozwiązał nie zaprowadzono go już z powrotem 220 . "Idea demokracjijak zauważa S. Kieniewicz, uczyniła wielki krok naprzód w umysłach mas, a nawet sfer rządzących, również i tam, gdzie nie znalazła tymczasem odbicia w paragrafach ustaw" 221 .Należy też pamiętać, że to właśnie w konstytucjonalizmie Wiosny Ludów odnaleźć można pełną koncepcję państwa prawa 222 , a więc idei państwa prawa opierającej się na zasadach: prymatu konstytucji i ustaw, związania aparatu państwowego ustawami uchwalanymi przez parlament, abstrakcyjnej sądowo-konstytucyjnej ochrony legalności ustaw, suwerenności narodu, podziału władz, niezależności sądownictwa, niezawisłości sędziów, katalogu praw i wolności obywatelskich, sądowo-konstytucyjnej ochronie praw zasadniczych obywateli, odpowiedzialności cywilnoprawnej państwa za bezprawne działania jego funkcjonariuszy, laickiego charakteru państwa, samorządowej struktury państwa 223 . 220 G. Górski podkreśla, że "od tej pory właściwie w każdym kraju o ustroju konstytucyjnym rozgorzała batalia o takie reformy prawa wyborczego, które zagwarantowałyby jak najszerszy ich zasięg. Po upływie z górą pół wieku, u progu pierwszej wojny światowej, niemal we wszystkich krajach europejskich przyjęto rozwiązania zapewniające czynne prawo wyborcze większości mężczyzn", idem, G. Co więcej -jak zauważa K. Sójka-Zielińska, "jeśli patrzeć z perspektywy dziejów ochrony praw człowieka, była [Wiosna Ludów -podkreśl. akordem finalnym liberalnych regulacji praw i wolności obywatelskich spisywanych w konstytucjach, a jednocześnie zapowiedzią ich demokratyzacji oraz przeniesienia akcentu na ochronę praw socjalnych. (…) Była to zapowiedz rozwoju nowej sfery ochrony praw jednostki" 224 . Pożar domu przy ul. Wiosny Ludów. Pięć zastępów walczyło z żywiołem Bartosz KlimczukWczoraj w nocy w jednym z domów przy ul. Wiosny Ludów w Śremie wybuchł pożar. Według zgłoszenia które uzyskali strażacy, w budynku szczęśliwie nikogo nie było. Sytuacja wyglądała bardzo groźnie: w mgnieniu oka ogniem zajął się cały dach i pożar zaczął trawić kolejne części domu. W akcji brało udział łącznie pięć zastępów straży pożarnej. W budynku w którym doszło do pożaru najprawdopodobniej przeprowadzano remont, dlatego znajdowało się w nim sporo styropianu i butle z gazem. W Śremie: Pożar domu przy ul. Wiosny Ludów. Pięć zastępów walczy z żywiołem [ZDJĘCIA]Polecane ofertyMateriały promocyjne partnera

jeden z celów powstańców walczących północnych włoszech podczas wiosny ludów